Parom rozważającym leczenie niepłodności towarzyszą wielkie nadzieje i oczekiwania wobec leczących ich specjalistów. Podczas pierwszych wizyt większość pacjentów zadaje kluczowe pytanie dotyczące ich szans na zajście w ciążę za pomocą metod wspomaganego rozrodu.
Ciąża ciąży nierówna
Ciążę można wykryć badaniem biochemicznym (badanie β-hCG) lub można ją stwierdzić w badaniu USG. Jeśli ciążę można uwidocznić w badaniu USG, określa się ją jako ciążę kliniczną. Nie każdy pozytywny wynik testu ciążowego oznacza, że ciąża będzie się rozwijać i będzie widoczna w badaniu USG. Odsetek ciąż klinicznych jest zatem jednym z najbardziej wiarygodnych parametrów stosowanych w ocenie skuteczności leczenia niepłodności.
Sam wskaźnik ciąż nie jest wystarczający
Należy zauważyć, że sam współczynnik ciąż nie jest szczególnie istotny jako parametr sukcesu. Istotne są punkty odniesienia dotyczące wskaźnika ciąż w kontekście leczenia niepłodności, takie jak liczba rozpoczętych cykli czy liczba cykli, w których wykonano transfer zarodka. Wskaźnik ciąż można również przedstawić biorąc pod uwagę liczbę wykonanych punkcji jajników. Najczęstszym sposobem określania wskaźnika powodzenia jest stosunek liczby ciąż klinicznych do liczby transferów zarodka.
Czego możemy się spodziewać
Według analizy z 2021 roku przeprowadzonej przez Polskie Towarzystwo Medycyny Rozrodu i Embriologii (PTMRiE) oraz Sekcję Płodności i Niepłodności Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (SPiN PTGiP) odsetek ciąż klinicznych na transfer zarodka uzyskanego ze świeżych komórek jajowych w wyniku zabiegu ICSI wyniósł w 41 polskich klinikach leczenia niepłodności w latach 2013-2016 średnio 38,1%. Natomiast wskaźnik ciąż klinicznych w przeliczeniu na transfer mrożonego zarodka wyniósł w tym okresie 32,4%. Skuteczność leczenia niepłodności metodą IVF/ICSI w ramach realizacji programu zdrowotnego pn.: „Program – Leczenie Niepłodności Metodą Zapłodnienia Pozaustrojowego na lata 2013-2016” prowadzonego w 32 polskich ośrodkach również została wyrażona stosunkiem liczby ciąż klinicznych do liczby świeżych transferów. Na podstawie danych wprowadzonych do Rejestru Medycznie Wspomaganej Prokreacji prowadzonego wówczas przez Ministerstwo Zdrowia odsetek ciąż klinicznych osiągnął wartość 32%. Według konsorcjum European IVF Monitoring (EIM) prowadzonego przez Europejskie Towarzystwo Rozrodu Człowieka i Embriologii (ESHRE) wskaźnik ciąż klinicznych w przeliczeniu na transfer świeżego zarodka po ICSI wyniósł w 2016 roku w 40 europejskich krajach średnio 33,2%, natomiast w przeliczeniu na rozmrożenie zarodka 30,9%. W klinice FertiMedica w ogólnej populacji pacjentek bez względu na wiek odsetek ciąż klinicznych w przeliczeniu na transfer świeżego zarodka wyniósł w 2020 roku 46,3% a zarodka mrożonego 43,9%.
Ocena szans
Przewidywanie skuteczności leczenia niepłodności jest sporym wyzwaniem, ponieważ istnieje wiele czynników, takich jak np.: wiek kobiety, przyczyna niepłodności, rezerwa jajnikowa czy jakość gamet, które mogą wpływać na indywidualne szanse zajścia w ciążę. Dlatego publikowane parametry skuteczności należy traktować jedynie jako wartości przybliżone w odniesieniu do określonej „grupy pacjentów” (np. w odniesieniu do odpowiedniego wieku). Nawet biorąc pod uwagę możliwie najwięcej czynników, rokowanie sukcesu w leczeniu niepłodności nigdy nie może być całkowicie jednoznaczne. Dla pary oznacza to, że ich szanse należy ocenić na podstawie konsultacji lekarskiej, dokładnego badania i analizy indywidualnej sytuacji medycznej pacjentów.
Autor: mgr inż. Adam Abramik, starszy embriolog kliniczny ESHRE, z-ca dyrektora laboratorium rozrodu wspomaganego FertiMedica.
