Wazektomia to mikrochirurgiczna metoda trwałej antykoncepcji męskiej, polegająca na przecięciu i zamknięciu nasieniowodów. Zabieg prowadzi do czasowego lub trwałego braku plemników w ejakulacie, a tym samym – uniemożliwia zapłodnienie.

W niniejszym artykule omawiamy:

• na czym dokładnie polega wazektomia,
• jak wpływa na płodność i funkcje seksualne,
• jakie są możliwości przywrócenia drożności nasieniowodów,
• oraz jakie badania kontrolne należy wykonać po zabiegu.

Na czym polega wazektomia?

Wazektomia polega na obustronnym przecięciu i zamknięciu (najczęściej podwiązaniu lub koagulacji) nasieniowodów, które transportują plemniki z najądrzy do cewki moczowej. Po zabiegu plemniki nie przedostają się do ejakulatu, choć nadal są produkowane przez jądra i wchłaniane przez organizm w sposób naturalny.

Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym i trwa zwykle od 15 do 30 minut. Najczęściej stosuje się dwie techniki:

• klasyczną wazektomię z drobnym nacięciem skóry moszny,
• wazektomię bez skalpela – z mikronakłuciem, bez nacięcia i szwów.

Pacjent może wrócić do domu tego samego dnia.

Skuteczność i potwierdzenie efektywności zabiegu

Wazektomia jest uznawana za jedną z najskuteczniejszych form antykoncepcji.
Według danych opartych na Evidence-Based Medicine, skuteczność przekracza 99,8%, co odpowiada wskaźnikowi niepowodzenia (Pearl Index) na poziomie 0,1–0,15 na 100 kobiet w ciągu roku.

Kluczowym elementem procedury jest wykonanie kontrolnego badania nasienia (spermiogramu) w celu potwierdzenia braku plemników w ejakulacie. Badanie to przeprowadza się zwykle po 8–12 tygodniach lub po około 20 ejakulacjach od zabiegu.

Badanie kontrolne nasienia można wykonać w Fertimedica. Jest ono niezbędne do potwierdzenia skuteczności wazektomii.

Do czasu uzyskania wyniku potwierdzającego azoospermię (brak plemników), należy stosować dodatkowe metody antykoncepcji.

Czy wazektomia jest odwracalna?

Wazektomia może być odwracalna, ale skuteczność zabiegu przywracającego drożność nasieniowodów (rekanalizacji) nie jest gwarantowana.

Rekanalizacja wykonywana jest mikrochirurgicznie i jej skuteczność zależy od:

• czasu, jaki upłynął od pierwotnego zabiegu (najlepsze wyniki uzyskuje się do 5 lat po wazektomii),
• zastosowanej wcześniej techniki,
• obecności przeciwciał przeciwplemnikowych,
• wieku i ogólnego stanu zdrowia układu rozrodczego.

W przypadku braku możliwości skutecznej rekanalizacji, alternatywą jest pozyskanie plemników z tkanek jąder lub najądrzy za pomocą technik TESE lub MESA i wykorzystanie ich do zapłodnienia in vitro metodą ICSI.

Wpływ na funkcje hormonalne i seksualne

Badania nie wykazują wpływu wazektomii na:

• poziom testosteronu,
• libido,
• funkcje erekcyjne,
• przebieg ejakulacji,
• nastrój lub samopoczucie.

Po zabiegu objętość ejakulatu pozostaje niemal niezmieniona, ponieważ plemniki stanowią jedynie około 1–2% jego objętości.

Dla większości mężczyzn nie występuje żadna subiektywna różnica w jakości życia seksualnego.

Możliwe powikłania

Wazektomia jest procedurą bezpieczną, jednak – jak każdy zabieg chirurgiczny – może wiązać się z pewnym ryzykiem.

Do najczęstszych, zazwyczaj łagodnych powikłań należą:

• przejściowy obrzęk moszny,
• bolesność w okolicy operowanej,
• krwiak,
• łagodny ból przewlekły (tzw. post-vasectomy pain syndrome, rzadko).

Powikłania poważne (np. infekcje) są rzadkie i zazwyczaj ustępują po leczeniu zachowawczym.

Dla kogo przeznaczona jest wazektomia?

Wazektomia jest przeznaczona dla mężczyzn, którzy:

• nie planują potomstwa w przyszłości,
• szukają trwałej i nieodwracalnej formy antykoncepcji,
• chcą przejąć odpowiedzialność za kontrolę nad płodnością,
• mają przeciwwskazania lub nie chcą korzystać z innych metod antykoncepcji.

Decyzja o wykonaniu wazektomii powinna być przemyślana i omówiona z lekarzem. Nie ma prawnych ani medycznych ograniczeń wiekowych, ale istotna jest świadoma zgoda pacjenta.

Wazektomia to skuteczna, bezpieczna i trwała metoda antykoncepcji dla mężczyzn, którzy świadomie nie planują potomstwa.

Zabieg nie wpływa na funkcje hormonalne, libido ani ogólny stan zdrowia. Choć możliwa jest jego odwracalność, należy traktować go jako decyzję o charakterze definitywnym.

Po zabiegu niezbędne jest wykonanie kontrolnego badania nasienia, które dostępne jest w Fertimedica. Na podstawie wyniku lekarz potwierdza skuteczność procedury.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Czy po wazektomii nadal występuje wytrysk?
Tak. Wytrysk pozostaje bez zmian. Plemniki stanowią niewielki procent objętości ejakulatu, dlatego nie ma widocznej różnicy.

Czy wazektomia wpływa na poziom testosteronu?
Nie. Produkcja hormonów płciowych w jądrach pozostaje niezmieniona. Wazektomia nie wpływa na poziom testosteronu ani funkcje hormonalne.

Czy po wazektomii mogę mieć dzieci?
Nie w sposób naturalny. W przypadku potrzeby odzyskania płodności, możliwa jest mikrochirurgiczna rekanalizacja lub pozyskanie plemników do zapłodnienia in vitro z użyciem metod TESE/MESA i ICSI.

Czy wazektomia boli?
Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym i nie powoduje bólu. Po zabiegu może pojawić się lekki dyskomfort, który zwykle ustępuje w ciągu kilku dni.

Czy wazektomia jest od razu skuteczna?
Nie. Skuteczność potwierdza się badaniem nasienia po około 2–3 miesiącach. Do tego czasu należy stosować dodatkowe zabezpieczenie.

Gdzie można wykonać badanie nasienia po wazektomii?
Badanie kontrolne nasienia można wykonać w naszej klinice Fertimedica. Wynik pozwala jednoznacznie ocenić, czy zabieg przyniósł oczekiwany efekt.