Adenomioza to jedno z tych schorzeń, które przez lata pozostawało w cieniu bardziej znanej endometriozy. Choć dotyczy milionów kobiet na całym świecie, wciąż bywa późno diagnozowana, a jej objawy łatwo zrzucić na karb „ciężkiego okresu” czy przemęczenia. Tymczasem może być jedną z istotnych przyczyn niepłodności, zwłaszcza u kobiet po 35. roku życia, które bezskutecznie starają się o dziecko. Zrozumienie adenomiozy nie jest proste. Nie zawsze daje jednoznaczne objawy, nie każda pacjentka słyszy o niej od swojego lekarza, a diagnostyka wymaga doświadczenia i wiedzy. Ten artykuł powstał z myślą o kobietach, które zmagają się z trudnościami w zajściu w ciążę i chcą świadomie podejść do swojego zdrowia. Wyjaśniamy, czym jest adenomioza, jak wpływa na płodność, jak ją wykryć i jakie są możliwości leczenia.
Co to jest adenomioza?
Adenomioza to przewlekła choroba, w której komórki endometrium, czyli błony śluzowej jamy macicy, wrastają w głąb ściany macicy (myometrium). Powoduje to rozrost, pogrubienie i zwiększenie masy macicy oraz przewlekły stan zapalny. Choć często porównywana jest do endometriozy, to schorzenia te różni lokalizacja zmian i mechanizm ich powstawania.
Kogo najczęściej dotyczy adenomioza?
Szacuje się, że adenomioza występuje nawet u 20–30% kobiet w wieku rozrodczym, ale rzeczywista liczba może być wyższa. Diagnozowana jest najczęściej po 35. roku życia, często u kobiet, które już rodziły, ale coraz częściej także u pacjentek, które jeszcze nie miały dzieci. Choroba często współistnieje z endometriozą lub mięśniakami macicy.
Objawy adenomiozy – co powinno zaniepokoić?
Choć adenomioza może nie dawać żadnych objawów, wiele kobiet obserwuje u siebie powtarzające się sygnały, których nie warto ignorować. Należą do nich przede wszystkim bardzo obfite i bolesne miesiączki, krwawienia między cyklami, ból podczas współżycia czy przewlekłe bóle w podbrzuszu. Niepokój mogą też budzić nawracające poronienia lub długie, nieskuteczne starania o dziecko.
Jeśli zmagasz się z którymkolwiek z tych objawów – zwłaszcza gdy mają one charakter przewlekły lub nasilający się – i dodatkowo starasz się o ciążę (szczególnie po 35. roku życia, gdy czas działa na niekorzyść), warto zgłosić się do ginekologa specjalizującego się w diagnostyce i leczeniu niepłodności. Wczesna konsultacja może znacząco skrócić drogę do trafnej diagnozy i skutecznej terapii.
Jak adenomioza wpływa na płodność?
Adenomioza może zaburzać funkcjonowanie macicy na kilka sposobów:
- pogrubia i zniekształca ścianę macicy, utrudniając implantację zarodka,
- powoduje przewlekły stan zapalny, który pogarsza jakość endometrium,
- zaburza kurczliwość macicy, co może utrudniać transport zarodka,
- wiąże się z opornością na progesteron, zaburzając cykl hormonalny,
- zwiększa ryzyko poronień i niepowodzeń transferu zarodka podczas IVF.
Badania pokazują, że kobiety z adenomiozą mają nawet dwukrotnie niższy wskaźnik ciąży klinicznej w procedurze in vitro niż pacjentki bez tej diagnozy.
Diagnostyka adenomiozy – jak wygląda?
Złotym standardem wstępnego rozpoznania jest USG transwaginalne 3D. W doświadczonych rękach możliwe jest zauważenie charakterystycznych zmian: rozmytej granicy pomiędzy endometrium a myometrium, asymetrii ścian macicy czy drobnych torbieli. Rezonans magnetyczny (MRI) jest badaniem bardziej precyzyjnym i rekomendowanym zwłaszcza przy podejrzeniu rozległych zmian lub współistnienia endometriozy.
W niektórych przypadkach konieczna jest laparoskopia diagnostyczna – szczególnie, jeśli w grę wchodzi leczenie chirurgiczne.
Jak wygląda leczenie adenomiozy przy niepłodności?
Leczenie zależy od wieku pacjentki, planów rozrodczych, nasilenia objawów oraz innych czynników towarzyszących. U kobiet planujących ciążę najczęściej stosuje się:
- przygotowanie hormonalne (analogami GnRH) przed in vitro,
- zabiegi chirurgiczne (np. wyłuszczenie ognisk adenomiozy przy postaci ogniskowej),
- leczenie wspomagające przy IVF, np. protokoły z długim wyciszeniem hormonalnym,
- leczenie przeciwzapalne w ramach wsparcia cyklu naturalnego lub stymulowanego.
Kiedy zgłosić się do lekarza?
Jeśli przez minimum 6 miesięcy (a w przypadku kobiet po 35. roku życia – już po 6 miesiącach) nie udaje się zajść w ciążę mimo regularnych starań, a jednocześnie pojawiają się inne niepokojące objawy – takie jak silne bóle miesiączkowe, nieprawidłowe krwawienia, wcześniejsze poronienia lub rozpoznana endometrioza – warto jak najszybciej zapisać się na konsultację. Specjalista leczenia niepłodności pomoże ocenić, czy adenomioza może być jedną z przyczyn trudności i zaproponuje odpowiednią ścieżkę postępowania.
W Fertimedica pracujemy zespołowo, łącząc diagnostykę hormonalną, obrazową i immunologiczną, by ustalić indywidualny plan leczenia, który uwzględnia obecność adenomiozy. Naszym celem jest nie tylko poprawa komfortu życia pacjentki, ale przede wszystkim zwiększenie szans na ciążę i jej utrzymanie.
