Celiakia to przewlekła choroba autoimmunologiczna, w której spożycie glutenu powoduje uszkodzenie jelit i prowadzi do wielu powikłań zdrowotnych. Choć najczęściej kojarzona jest z problemami trawiennymi, jej wpływ sięga znacznie dalej – w tym także na zdolność do poczęcia dziecka. Zaburzenia hormonalne, przewlekły stan zapalny i niedobory składników odżywczych mogą znacząco utrudniać zajście w ciążę, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.
Czy celiakia zwiększa ryzyko niepłodności?
Badania wykazują, że kobiety z nieleczoną celiakią mogą mieć obniżoną płodność nawet o 40%. U mężczyzn również obserwuje się pogorszenie jakości nasienia, spadek poziomu testosteronu oraz zaburzenia erekcji. Co więcej, celiakia często pozostaje nierozpoznana – szacuje się, że nawet 70% osób z tą chorobą nie wie o jej istnieniu.
Co warto wiedzieć o częstotliwości występowania celiakii?
- Dotyka około 1% populacji europejskiej.
- Kobiety chorują dwukrotnie częściej niż mężczyźni.
- Wiele osób jest diagnozowanych dopiero po 20. roku życia, co oznacza, że choroba mogła rozwijać się przez lata, nie dając jednoznacznych objawów.
Związek między celiakią a niepłodnością jest na tyle istotny, że w niektórych przypadkach trudności z zajściem w ciążę mogą być jedynym objawem tej choroby.
Celiakia a płodność kobiet – jakie są zagrożenia?
Choroba trzewna może wpływać na kobiecą płodność na wiele sposobów. Nieleczona celiakia może prowadzić do:
- Nieregularnych cykli miesiączkowych,
- Braku owulacji,
- Przedwczesnej menopauzy,
- Problemów z implantacją zarodka,
- Poronień na wczesnym etapie ciąży.
Stan zapalny i niedobory składników odżywczych, które są typowe dla celiakii, mogą również prowadzić do osłabienia dojrzewania komórek jajowych. Badania wskazują, że u kobiet z nawracającymi poronieniami celiakia występuje aż 3,5 razy częściej niż w populacji ogólnej.
Celiakia a płodność mężczyzn – czy choroba ma wpływ na jakość nasienia?
Chociaż celiakia częściej diagnozowana jest u kobiet, to u mężczyzn również może negatywnie wpływać na funkcje rozrodcze. U panów cierpiących na celiakię obserwuje się:
- Obniżenie jakości nasienia – plemniki są mniej ruchliwe i mniej liczne,
- Zmniejszony poziom testosteronu,
- Zaburzenia erekcji i obniżenie libido,
- Osłabienie gospodarki hormonalnej.
Przewlekły stan zapalny i problemy z wchłanianiem składników odżywczych, takich jak cynk czy witamina B12, mogą prowadzić do zaburzeń hormonalnych i negatywnie wpływać na zdolność do poczęcia dziecka.
Celiakia a ciąża – zwiększone ryzyko powikłań
Kobiety z nieleczoną celiakią są narażone nie tylko na trudności z zajściem w ciążę, ale także na większe ryzyko powikłań w jej trakcie. Mogą wystąpić:
- Porody przedwczesne,
- Niska masa urodzeniowa dziecka,
- Zwiększone ryzyko nadciśnienia ciążowego,
- Częstsze przypadki cukrzycy ciążowej.
Niektóre badania sugerują, że kobiety z nieleczoną celiakią mają aż dziewięciokrotnie większe ryzyko nawrotu poronień w porównaniu do pacjentek, które przestrzegają leczenia.
Diagnostyka celiakii u pacjentów z problemami z płodnością
Celiakia często pozostaje nierozpoznana, ponieważ jej objawy mogą być niespecyficzne. Wiele osób nie ma dolegliwości jelitowych, ale boryka się np. z przewlekłym zmęczeniem, niedokrwistością czy bólami głowy. Dlatego osoby, które bezskutecznie starają się o dziecko, powinny rozważyć diagnostykę celiakii.
Podstawowe badania obejmują:
- Testy serologiczne – oznaczenie poziomu przeciwciał przeciw transglutaminazie tkankowej (tTG) i endomysium (EMA).
- Biopsję jelita cienkiego – badanie potwierdzające diagnozę.
- Testy genetyczne – w uzasadnionych przypadkach, np. jeśli w rodzinie występują choroby autoimmunologiczne.
Czy celiakia może być przyczyną niepłodności?
Celiakia to choroba, która może utrudniać poczęcie dziecka, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Zaburzenia hormonalne, przewlekły stan zapalny oraz niedobory składników odżywczych mogą prowadzić do problemów z owulacją, osłabienia jakości nasienia i zwiększonego ryzyka poronień.
Jeśli od dłuższego czasu bezskutecznie starasz się o dziecko, warto wykonać diagnostykę celiakii – jej wczesne wykrycie i leczenie mogą pomóc w poprawie płodności i zwiększyć szanse na zdrową ciążę.
