Mięśniaki macicy to jedna z najczęstszych zmian ginekologicznych – mogą występować nawet u 40% kobiet w wieku rozrodczym. Choć są łagodne, w niektórych przypadkach powodują silne dolegliwości: obfite miesiączki, bóle brzucha, a nawet problemy z zajściem w ciążę. Ich obecność bywa diagnozowana przypadkowo, ale gdy pojawiają się objawy, warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Jakie są przyczyny powstawania mięśniaków? Jakie objawy powinny wzbudzić niepokój? Jak wygląda diagnostyka i leczenie?

Przyczyny powstawania mięśniaków macicy

Mięśniaki rozwijają się z tkanki mięśniowej macicy, ale ich dokładna etiologia wciąż nie jest w pełni poznana. Istnieje jednak kilka czynników, które mogą sprzyjać ich powstawaniu:

• Wpływ hormonów – Wysoki poziom estrogenów i progesteronu sprzyja wzrostowi mięśniaków. Dlatego częściej diagnozuje się je u kobiet w wieku rozrodczym, a po menopauzie – gdy poziom hormonów spada – zmiany te mogą się samoistnie zmniejszyć.
• Czynniki genetyczne – Jeśli Twoja mama lub babcia miały mięśniaki macicy, ryzyko, że u Ciebie również się pojawią, jest wyższe.
• Dieta i styl życia – Brak aktywności fizycznej, nadwaga, dieta bogata w czerwone mięso i uboga w warzywa mogą zwiększać ryzyko rozwoju mięśniaków.
• Czynniki środowiskowe – Kontakt z substancjami zaburzającymi gospodarkę hormonalną (np. ksenoestrogenami obecnymi w plastikowych opakowaniach czy kosmetykach) może wpływać na rozwój zmian w macicy.

Rodzaje mięśniaków macicy i ich objawy

Lokalizacja mięśniaków ma kluczowe znaczenie dla ich objawów. Wyróżnia się kilka typów:

• Mięśniaki śródścienne – rosną w ścianie macicy i mogą powodować obfite krwawienia oraz bóle brzucha.
• Mięśniaki podsurowicówkowe – rozwijają się na zewnętrznej powierzchni macicy, często nie dając żadnych objawów. Jeśli jednak osiągną duże rozmiary, mogą uciskać pęcherz lub jelita, powodując częste oddawanie moczu lub zaparcia.
• Mięśniaki podśluzówkowe – umiejscowione tuż pod błoną śluzową macicy, mogą prowadzić do bardzo obfitych, przedłużających się miesiączek, a także problemów z płodnością.
• Mięśniaki uszypułowane – połączone z macicą cienką szypułą. Jeśli dojdzie do ich skrętu, pojawia się nagły, ostry ból wymagający natychmiastowej interwencji lekarskiej.

Nie wszystkie mięśniaki dają objawy, ale jeśli występują, mogą obejmować:

• obfite i przedłużające się miesiączki,
• ból i uczucie ucisku w podbrzuszu,
• częste oddawanie moczu,
• ból podczas stosunku,
• wzdęcia i powiększenie obwodu brzucha,
• trudności z zajściem w ciążę.

Jeśli zauważysz u siebie którykolwiek z tych objawów, warto skonsultować się z ginekologiem i wykonać odpowiednie badania.

Jak diagnozuje się mięśniaki macicy?

Podstawowym badaniem w diagnostyce mięśniaków jest USG ginekologiczne. W przypadku wątpliwości lub potrzeby dokładniejszej oceny zmian lekarz może zalecić:

• Rezonans magnetyczny (MRI) – gdy konieczna jest szczegółowa analiza struktury zmian,
• Histeroskopię – pozwala ocenić wnętrze macicy i, jeśli to konieczne, usunąć niewielkie mięśniaki,
• Sonohisterografię – specjalistyczne USG z podaniem płynu do macicy, które pomaga w uwidocznieniu mięśniaków podśluzówkowych.

Leczenie mięśniaków macicy – czy zawsze jest konieczne?

Jeśli mięśniaki nie powodują żadnych objawów, a ich rozmiar jest niewielki, często wystarczy regularna obserwacja. Jednak w przypadku nasilonych dolegliwości lub problemów z płodnością warto rozważyć leczenie, które może obejmować:

Metody farmakologiczne

Leki hormonalne mogą spowolnić wzrost mięśniaków i złagodzić objawy, jednak nie eliminują ich całkowicie. Są stosowane głównie jako tymczasowe rozwiązanie przed planowanym zabiegiem.

Zabiegi małoinwazyjne

• Embolizacja tętnic macicznych – polega na zamknięciu naczyń doprowadzających krew do mięśniaka, co prowadzi do jego zmniejszenia.
• Histeroskopia operacyjna – pozwala na usunięcie zmian z wnętrza macicy bez konieczności większej ingerencji chirurgicznej.

Leczenie chirurgiczne

• Miomektomia – usunięcie mięśniaków przy zachowaniu macicy. Jest szczególnie polecana kobietom planującym ciążę.
• Histerektomia – całkowite usunięcie macicy. Stosowana w przypadkach, gdy inne metody nie przynoszą rezultatów lub gdy pacjentka nie planuje już macierzyństwa.

Wybór metody leczenia zależy od wielkości mięśniaków, ich lokalizacji, nasilenia objawów oraz planów pacjentki dotyczących ciąży. Dlatego kluczowa jest konsultacja z doświadczonym lekarzem, który dobierze najlepszą opcję terapii.

Jeśli podejrzewasz u siebie mięśniaki macicy lub masz objawy, które budzą Twój niepokój, warto skonsultować się ze specjalistą. 

Zadbaj o siebie i umów się na wizytę w naszej klinice w Warszawie – zapisy online dostępne tutaj: Zapisy online