Czy wady macicy mogą powodować niepłodność?
Wady macicy to jedno z częstszych, choć często niediagnozowanych, zaburzeń anatomicznych w ginekologii. Szacuje się, że występują u 2-4% populacji ogólnej, ale u kobiet z nawracającymi poronieniami lub niepłodnością ich częstość wzrasta nawet do 10-25%.
Nieprawidłowości w budowie macicy mogą prowadzić do trudności z zajściem w ciążę, zwiększonego ryzyka poronień oraz powikłań w trakcie ciąży. Niektóre wady macicy można skutecznie korygować, co zwiększa szanse na powodzenie leczenia niepłodności.
Rola macicy w procesie zapłodnienia i ciąży
Macica pełni kluczową funkcję w układzie rozrodczym kobiety, zapewniając odpowiednie warunki dla implantacji zarodka oraz prawidłowego przebiegu ciąży. Jakiekolwiek anomalie w jej budowie mogą zaburzać te procesy, prowadząc do problemów z poczęciem lub donoszeniem ciąży.
Nie wszystkie wady macicy wpływają negatywnie na płodność, ale w niektórych przypadkach mogą być istotnym czynnikiem prowadzącym do niepowodzeń rozrodczych.
Najczęstsze wady macicy a ich wpływ na płodność
- Macica przegrodzona (uterus septus)
- Częstość występowania: 1-3% kobiet
- Wpływ na płodność: utrudniona implantacja zarodka, zwiększone ryzyko poronień
Macica przegrodzona to najczęstsza wada anatomiczna związana z niepłodnością. Powstaje, gdy w życiu płodowym nie dojdzie do pełnej resorpcji przegrody dzielącej jamę macicy. Przegroda jest słabo unaczyniona, co może prowadzić do trudności z implantacją zarodka oraz nawracających poronień.
Leczenie: Histeroskopia operacyjna pozwala na usunięcie przegrody i znacząco poprawia rokowania reprodukcyjne.
- Macica dwurożna (uterus bicornis)
- Częstość występowania: 0,5-1% kobiet
- Wpływ na płodność: zwiększone ryzyko poronień i przedwczesnych porodów
Macica dwurożna to wada, w której jama macicy nie jest jednolita, lecz podzielona na dwa rogi. Może to powodować trudności z implantacją zarodka oraz zwiększać ryzyko poronień w pierwszym trymestrze.
Leczenie: W niektórych przypadkach stosuje się operację rekonstrukcyjną (strassmanoplastyka), ale nie zawsze jest konieczna.
- Macica jednorożna (uterus unicornis)
- Częstość występowania: 0,1% kobiet
- Wpływ na płodność: obniżona szansa na zajście w ciążę, ryzyko poronień
Macica jednorożna powstaje, gdy w okresie płodowym rozwija się tylko jedna połowa narządu. Zwykle występuje tylko jeden jajowód, co może ograniczać możliwości zapłodnienia i zwiększać ryzyko nieprawidłowego wzrastania płodu.
Leczenie: Wspomaganie hormonalne, monitorowanie ciąży, a w niektórych przypadkach usunięcie niewykształconej części macicy.
- Macica podwójna (uterus didelphys)
- Częstość występowania: <0,5% kobiet
- Wpływ na płodność: różny – niektóre kobiety donoszą ciążę bez problemów, inne doświadczają poronień
Macica podwójna to wada, w której kobieta ma dwie oddzielne jamy macicy. W niektórych przypadkach nie powoduje problemów z płodnością, ale w innych może utrudniać implantację zarodka i zwiększać ryzyko przedwczesnego porodu.
Leczenie: W wybranych przypadkach możliwa jest operacja łącząca obie jamy macicy.
Wady macicy a ryzyko powikłań w ciąży
Wady macicy mogą zwiększać ryzyko:
- Nawracających poronień (zwłaszcza w pierwszym trymestrze),
- Przedwczesnego porodu,
- Nieprawidłowego ułożenia płodu,
- Zwiększonej potrzeby cesarskiego cięcia,
- Ograniczenia wzrostu wewnątrzmacicznego (IUGR).
Warto podkreślić, że nie każda kobieta z wadą macicy ma trudności z ciążą, ale jeśli występują problemy z zajściem w ciążę lub nawracające poronienia, diagnostyka jest kluczowa.
Diagnostyka wad macicy
Aby potwierdzić obecność wad macicy, stosuje się nowoczesne metody obrazowania:
- USG przezpochwowe (3D) – pozwala dokładnie zobrazować kształt macicy,
- Histeroskopia – umożliwia wizualizację wnętrza macicy,
- Rezonans magnetyczny (MRI) – stosowany w bardziej skomplikowanych przypadkach,
- Sonohisterografia (SHG) – badanie USG z użyciem kontrastu.
Diagnostyka jest szczególnie zalecana u kobiet z niepłodnością niewyjaśnionego pochodzenia oraz u pacjentek z nawracającymi poronieniami.
Czy wady macicy można leczyć?
Leczenie wad macicy zależy od rodzaju i stopnia zaawansowania anomalii. W niektórych przypadkach nie jest konieczne, ale jeśli wada wpływa na płodność, stosuje się:
- Histeroskopię operacyjną – usunięcie przegrody,
- Plastykę macicy (metroplastyka) – korekcję kształtu macicy,
- Monitorowanie hormonalne i wsparcie farmakologiczne w trakcie ciąży.
Wczesne wykrycie i leczenie wad macicy może znacząco poprawić rokowania dotyczące płodności i zmniejszyć ryzyko powikłań w ciąży.
W przypadku trudności z zajściem w ciążę warto skonsultować się ze specjalistą w klinice leczenia niepłodności i przeprowadzić szczegółową diagnostykę macicy. Wiele wad można skutecznie korygować, co daje szansę na zdrową ciążę i poród.
