Zespół Ashermana to zespół objawów związany z częściowym lub całkowitym zarośnięciem jamy macicy w następstwie uszkodzenia warstwy endometrium. Objawia się wtórnym brakiem miesiączki, skróceniem lub zmniejszeniem obfitości miesiączek, czemu może towarzyszyć bolesne miesiączkowanie (jeśli wcześniej nie występowało). Następstwem występowania zrostów wewnątrzmacicznych są trudności z zajściem w ciążę oraz wzrasta ryzyko poronienia w pierwszym trymestrze ciąży.
Do wytworzenia się zrostów wewnątrzmacicznych dochodzi w 4-5 dniu od zabiegu traumatyzującego warstwę endometrium w jamie macicy. Obecne dane co do częstości występowania jednostki chorobowej w populacji są ograniczone (z uwagi stosunkowo rzadkie jej występowanie), jednak określono czynniki i ryzyko wystąpienia zespołu Ashermana:
– Instrumentalne opróżnienie jamy macicy po porodzie (niekompletny popłód) od 3,7% do 23,4% przy zabiegu wykonanym 2-4 tygodnie po porodzie.
– Instrumentalne opróżnienie jamy macicy po poronieniu zatrzymanym lub obumarciu wewnątrzmacicznym płodu – 6,5% do 30,9% – ryzyko większe im „większa” była ciąża. Jeśli dojdzie do zabiegu po niekompletnym poronieniu – ryzyko wynosi ok. 40% .
– Histeroskopowa resekcja mięśniaka – 31,3%, resekcja więcej niż jednego mięśniaka zwiększa ryzyko do około 45,5%;
Pacjentki, które zgłaszają się z problemem skąpszych miesiączek lub z wtórnym brakiem miesiączki u których wystąpiło przynajmniej jedno z wcześniej wspomnianych zdarzeń – powinny mieć uwzględnioną diagnostykę w kierunku zespołu Ashermana. Historycznie – badaniem potwierdzającym wystąpienie zrostów było HSG. Obecnie odchodzi się od tego badania z wielu względów, zastępując je dokładniejszym SIS-USG, szczególnie z zastosowaniem techniki obrazowania 3d. Prawidłowo wykonane umożliwia stworzenie „mapy” jamy macicy i zrostów. Równie pomocnym badaniem jest wykonanie USG 3d w II fazie cyklu. Dzięki tym badaniom możemy zminimalizować ryzyko uszkodzenia macicy przy zabiegach histeroskopowych. „Złotym standardem” diagnostycznym i zarazem leczniczym jest i pozostaje zabieg histeroskopii. W sytuacji stwierdzenia zrostów, powinno się je wyciąć za pomocą nożyczek endoskopowych. Należy unikać używania diatermii aby zminimalizować uraz termiczny sąsiadujących tkanek.
Istnieje kilka skal opisujących różne stopnie zrostów wewnątrzmacicznych. W naszej codziennej praktyce klinicznej posługujemy się dwoma: The American Fertility Society Classification of Intrauterine Adhesions (AFS 1988) oraz Clinicohysteroscopic Scoring System of Intrauterine Adhesions (CHSCC). Pierwsza skala pozwala nam sklasyfikować przypadek kliniczny, druga zaś określa prognozę leczenia dla pacjentki.
Skuteczność histeroskopowego wycięcia zrostów oceniana odsetkiem zajść w ciążę jest zależna od wielu czynników, między innymi od stopnia zaawansowania zrostów wewnątrzmacicznych, wieku pacjentki, czy przeszłości położniczej. Wynosi od 81.3% (mały stopień zrostów) do 31,9% (duży stopień zrostów). Wykonanie zabiegu z wycięciem zrostów w odpowiedniej warstwie, stanowi wyzwanie w leczeniu tej jednostki chorobowej. Dlatego też powtarzanie histeroskopii, pod warunkiem prawidłowej i bezpiecznej techniki, jest na tą chwilę najlepszą formą terapii.
Osiągając sukces terapeutyczny w postaci zajścia przez pacjentkę w kolejną ciążę, pacjentka po leczeniu zespołu Ashermana powinna być świadoma zwiększonego ryzyka wystąpienia pewnych patologii ciąży. W sposób znaczący wzrasta ryzyko wczesnego poronienia ciąży, niewydolności cieśniowo-szyjkowej, a w okresie okołoporodowym: patologii łożyska i krwotoku poporodowego. Zespół sprawujący opiekę nad ciężarną na każdym etapie powinien być wyczulony na te stany.
FertiMedica Centrum Płodności
Głównym obszarem działalności klinicznej doktora jest ginekologia małoinwazyjna (histeroskopia, laparoskopia), ze szczególnym naciskiem na: diagnostykę i leczenie mięśniaków macicy, leczenie nieprawidłowych krwawień z dróg rodnych, defektu blizny po cięciu cesarskim (isthmocele), diagnostykę i leczenie wad budowy macicy oraz diagnostykę i leczenie niepłodności (ocena drożności jajowodów metodą HyCoSy USG, ocena jamy macicy SIS-USG).
USG TV 3d w II fazie cyklu – widoczny prawidłowy prawy róg macicy oraz częściowo zarośnięty lewy róg i okolica dna macic.
